Zomia

Zomia, un del darrièr grand espaci de libertat.

Zomia es una part plan granda de l’asia del sud-est. Es principalament dins las regions montanhosas del continent asiatic. Sa definicion geografica, coma tant d’autra, a mai d’una delimitacion. Mai o mens Zomia va del Nord d’India, le Tibet, le Nepal, le Botan, la taïlanda, le Laòs fins al Mianmar.

Las caracteristicas d’aquela region es que se pòt trapar mai o mens de pertot, un refus de sedantarizacion, de contraròtle de l’estat sus las populacions localas. I a una forma de resistancia quasi totjorn conscienta, estudiada per mai d’un especialist sus aqueles « salvatges » que fon qu’un cap de còla pòt pas essèr cap de còla ! Mai qu’una realitat geografica, Zomia es le lòc per exellença del refus de la dominacion. Podèm pas parlar de Zomia coma un lòc demorant en defòra del mond, mas coma un effèct d’estat. Las tribuas que la composan son multiplas e fluidas, son les actors d’una istòria bimilenària de refus de l’estat e de las sias manifestacions, impòst, de la conscripcion, recensament o del cadastre. Fin finala son totas la tecnologia de l’estat que fon d’una societat, una societat legibla, mesurabla, governabla.

Dins aquela region del mond ont les estat de succedon (dinastias chinesas, les Birmans, les Taïs, les Anglés, les Francés… Totes an agut per objectiu de fixar las populacions dins las planas per las metre al trabalh. Per arribar a aquò, se vegèc dins l’istòria, d’estat qu’utilizèron las fòrças, las razzias, a l’esclavatge e mai als operacions de tatoatges dels contribuables per i arribar.

Regions plan accidentalas, aquò ajuda las populacions localas e demorar a distancia del poder de l’estat. Tot aquò se pòt vèire sus una mapa 3D, ont de 0 a 300m es le mond de las risièras, del impòst, e mai naut que 400m fins a 4000m le mond del nomadisme, de las tribuas e de l’etnicitat.

Les pòbles de Zomia sabon mai d’una estrategia per contornar le contraròtle de l’estat que dirai dins l’article que ven.

 Representacion de las etnias dins una part de Zomia

Zomia

Remembre

Remembre d’una jornada d’estiu,

Èra l’estiu, aicí la jornada comença  d’ora, tre que les prumièrs rais del solelh, les prumièrs cants dels pols, la vida s’animèc.

Generalament èri del matin, m’agradèri de me leva d’ora, la lutz del solelh foguèc agradiva, las colors bèlas, e i trobèri una odor partuculara !

Davalèri les escalièrs, e ma rèira aguèc ja preparar le dejunar, visquèri detz ans ambe ela.

Arribèri dins la cosina e aguèri dreit a la meiteissa frasa cada jorn :

« tè, e adieu! t’es levat òc ?! » e plan segur en patoès ! 

I repondèri totjorn en francès, èri plan con !

Pauc de temps aprèis  mas sòrres se levèron, anerèm totjorn defòra, faire de cabanas dins les arbres o jogar a la bordas, o faire caminar Boba, le nòstre gos que sovent portèc sus son esquina la mai pichona de mas sòrres.

Sul còp de miègjorn anerèm ajudar Manou, ma rèira, a metre taula pendant qu’ela preparèc le dinar. Foguerèm totjorn plen de fanga, la rèira nos digèc totjorn « Banda de salòps » que nos faguerèm cadas còps plan rire. Aprèis mon paire e ma maire dintrèron del trabalh entre miègjorn e dos. Fins a tres oras sovent demorerèm dedant amb mas sòrres, défòra faguèc tròp caud. Mas cosinas arribèron amb lor granda per respalhar. Ma rèira e lor granda èron sòrre, ausissi encara ma sòrra la mai pichona dire :

«  toutes les mamies elles parlent anglais », aquò sonque perque parlèron en Patoès. 

En fin d’aprèis miègjorn, ma rèira nos menèc caminar pels vielhs camins de campèstre, ont sovent nos contèc d’istòria, cossí èra aicí avant ont sa vida de joventa. Aquela prumièra dimenjada de julh èra la de la fèsta del vilatge, sul còp de sèis oras, poderèm entendre las repiticions d’accordeons al vilatge. Le ser amb mos parents e la familha tota, anerèm sopar la cargolada o la mongetada sus la plaça del vilatge.

Èra i a plan quinze ans, mas me’n sovèni coma si èra jasièr !